Proboszczowie - Parafia św. Mikołaja w Bydgoszczy-Fordonie

ZEGAR

Parafia św. Mikołaja w Bydgoszczy-Fordonie
Parafia św. Mikołaja w Bydgoszczy-Fordonie
Parafia św. Mikołaja w Bydgoszczy
Przejdź do treści

Proboszczowie

Parafia > Kapłani w parafii
Proboszczowie i administratorzy

Zgodnie z wielowiekową praktyką Kościoła, duszpasterstwo i zarząd parafii powierza się kapłanom, których nazywa się proboszczami (łac. parochus - co oznacza przełożonego, rządcę) lub plebanami (łac. plebs - czyli ten który przewodzi).

W różny sposób dokonywano nominacji proboszczów, w zależności od tego czy dany kościół był wzniesiony przez samą diecezję, czy też powstał na skutek jakiejś fundacji. Synod rzymski z 826 r. wspomina o zgodzie ze strony wiernych należących do parafii natomiast w kościołach, które stanowiły własność osób fizycznych czy prawnych, proboszcz był prezentowany przez fundatora a zatwierdzany przez biskupa. Jednak w postanowieniach Soboru Laterańskiego I z 1123 r., czyli w okresie, na który datuje się powstanie Wyszogrodu i kościoła wyszogrodzkiego, spotykamy zarządzenie, że do biskupów należy nominacja prezbiterów w kościołach parafialnych, i że przed nim są odpowiedzialni za duszpasterstwo. Dekret Soboru Watykańskiego II o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele tak mówi na temat proboszczów: “ze szczególnego względu współpracownikami biskupa są proboszczowie, którym jako właściwym pasterzom powierza się pieczę nad duszami, w określonej części diecezji pod jego zwierzchnictwem”. Definicję proboszcza podaje również kanon 519 Prawa Kanonicznego: “Proboszcz jest własnym pasterzem powierzonej sobie parafii, wypełniającym pasterską troskę o zleconą mu wspólnotę pod władzą biskupa diecezjalnego. Powołany jest do uczestnictwa w podejmowanej przez biskupa posłudze, ażeby dla tejże wspólnoty wykonywał funkcje nauczania, uświęcania i kierowania, przy współpracy także innych prezbiterów i diakonów oraz świadczących pomoc świeckich z zachowaniem przepisów prawa”.

Prawo Kanoniczne wypowiada się jeszcze w kwestii tzw. administratorów, mówi: “Gdy parafia zostaje opróżniona albo proboszcz na skutek uwięzienia, zesłania, wygnania, niezdolności, choroby lub innej przyczyny, nie może wypełniać pasterskiej posługi w parafii, biskup diecezjalny winien jak najszybciej mianować zarządcę - administratora, a więc kapłana, który by zastępował proboszcza.” Administrator posiada te same prawa i obowiązki co proboszcz, lecz nie jest pełnoprawnym proboszczem.

Ze względu na brak dostatecznych źródeł, jest niemożliwym przedstawienie wszystkich sylwetek proboszczów i administratorów przebywających w parafii wyszogrodzkiej a później fordońskiej do XVII w. Wiek XVIII – XX obfitują już w dużo bogatszą dokumentację i opracowania. Na ich podstawie, w miarę możliwości, spróbujemy tu przybliżyć sobie sylwetki duszpasterzy pracujących w naszej parafii na przestrzeni blisko 10 wieków.

Proboszczowie i administratorzy parafii wyszogrodzkiej później fordońskiej.

1198 proboszcz Jan
Wspomniany w dokumencie z 1198 r. z okazji konsekracji kościoła w Świeciu.

1349 proboszcz Jan (Joannes Visegrodiensis)
Wspomniany w dokumencie z 10.09.1349 r. potwierdzającym pierwotne uposażenie kościoła przez Kazimierza szczecińskiego.

1375 n.n. wzmiankowany

1382 n.n. wzmiankowany

1435 n.n. proboszcz fordoński

do ok. 1521 Marcin z Bydgoszczy

od 11.03.1521 Andrzej Mandecki
wikariusz wieczysty katedry gnieźnieńskiej

1577 - ok. 1590 proboszcz Jan Kokalewski

kanonik

do 1597 proboszcz Franciszek Łącki

sufragan włocławski

1598 1607 proboszcz Baltazar Miaskowski
Sufragan włocławski (herbu Leliwa). Ur. w Smogorzewie, (pow. Kościamski). Syn Jana i Zofii Chełkowskiej.W 1589 r. podjął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Krakowskiego. W 1593 r. bp. Hieronim Rozrażewski powierzył mu godność kanonika kapituły włocławskiej. Otrzymał tytuł dra teologii. Zm. 19.04.1632 r., pochowany został w kaplicy katedry włocławskiej.

do 1642 proboszcz Mateusz Jan Judycki
Oficjał gdański i archidiakon, zmarł 20.04.1667 r.

1712 proboszcz Stanisław Kiewarski
kanonik płocki

1715 proboszcz Marcin Zorański
kanonik warszawski, oficjał bydgoski

1718 (1748) proboszcz Szymon Minkiewicz
kanonik kruszwicki, oficjał bydgoski

1753 proboszcz Dąbrowicki

1754 proboszcz Leopold Nossowski
kanonik kruszwicki

ok. 1778 proboszcz Szymon Kiełczewski
kustosz włocławski, kanonik kujawski

1800 – 1839 proboszcz Ignacy (Ignatzy) Krieger
Ur. 12.01.1769 r. Studiował w Seminarium Duchownym w Pelplinie, tam też 1790 r. otrzymał święcenia kapłańskie. W 1812 otrzymał tytuł kanonika chełmińskiego. Zm. 26.10.1839 r. w Fordonie, gdzie pochowany został na cmentarzu przy ul. Cechowej. (Grób nr L/5/8).

19.05.1840 – 1850 proboszcz Andrzej Schoenke
Ur. 20.05.1804 r. w Człuchowie w rodzinie Jana i Anny Knitter. W latach 1815 - 1822 kształcił się w gimnazjum chojnickim, a w 1822 wstąpił do Seminarium Duchownego w Chełmnie. Studia teologiczne kontynuował na Uniwersytecie Wrocławskim w latach 1823 - 1826. Święcenia kapłańskie otrzymał w dniu 09.06.1827 r. Był wikariuszem następnie proboszczem i dziekanem w Kamieniu. Jako proboszcz w Fordonie pełnił również obowiązki dziekana i inspektora szkół. Został kanonikiem Kapituły Katedralnej (20.08.1851) i zamieszkał w Pelplinie, pełniąc do roku 1872 obowiązki radcy Gen. Wikariatu. Zm. 21.01.1882 r. w Pelplinie.

2.09.1851 29.04.1879 proboszcz Jan Gramse
Ur. 16.02.1802 r. w Kościerzynie w rodzinie Tomasza Gramse i Marianny z Pysznickich. Po studiach teologicznych otrzymał 13.06.1829 r. święcenia kapłańskie. Był proboszczem w Koronowie, następnie w Fordonie gdzie w 1855 r. założył Bractwo Trzeźwości. W latach 1851-1872 pełnił funkcję dziekana fordońskiego. Był wizytatorem szkół ludowych. 08.06.1858 r. został kanonikiem honorowym kolegiaty kaliskiej. Posiadał order Orła Czerwonego III klasy. Zm. 29.04 1879 r. w Fordonie. Pochowany na cmentarzu przy ul. Cechowej. (Grób nr L/2/2).

1873 1879 (wikariusz)
1879 – 1882 administrator Juliusz Wermuth
Ur. 09.01.1837 r. w Rybniku na Śląsku w rodzinie Augustyna i Beaty Nowak. Kształcił się w Gimnazjum chełmińskim oraz w gimnazjum w Głubczycach. W latach 1866 - 1870 studiował w Seminarium Duchownym w Pelplinie gdzie w dniu 11.06.1870 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Był Wikarym w Miłobądzu, Zakrzewie, Chojnicach i w Fordonie gdzie po śmierci proboszcza ks. Gramse zarządzał Parafią. Jako proboszcz urzędował w Szembruku. Zm. 17.08.1907 r. w Łasinie.

1882 – 1883 proboszcz Robert Reymann
Ur. 12.03.1823 r. w Kłodzku. Kształcił się w gimnazjum w Kłodzku. W 1844 r. rozpoczął studia na Uniwersytecie we Wrocławiu, a od 1846 w Seminarium Duchownym w Pelplinie gdzie otrzymał święcenia 07.06.1849 r. Był wikarym w Czersku, proboszczem w Ugoszczy. Dnia 15.04.1882 r. przeniósł się jako proboszcz do Fordonu gdzie w krótkim czasie dokonał renowacji kościoła parafialnego. Zm. 09.11.1883 r. w Fordonie. Pochowany na cmentarzu przy ul. Cechowej. (Grób nr A/1/6).

1883 – 1884 administrator Konstanty Podlaszewski
Ur. 15.11.1852 r. w Grzybnie w rodzinie Marcina i Rozalii Wollenberg. Kształcił się w gimnazjum chełmińskim. W latach 1870-1873 studiował w Seminarium Duchownym w Pelplinie, w Munster i na Uniwersytecie we Wrocławiu. Święcenia kapłańskie otrzymał w Ratyzbonie 10.06.1877 r. Ze względu na Kulturkampf rozpoczął pracę jako wikariusz dopiero w 1882 r. w Fordonie, gdzie po śmierci proboszcza zarządzał parafią. Następnie był administratorem w Białutach, proboszczem w Płowężu, w Polskim Brzoziu oraz w Skórczu. Zm. w Skórczu 10.10.1916 r.

1884 – 1927 proboszcz Juliusz Schmidt
Ur. 12 lipca 1837 r. w Kartuzach w rodzinie pocztmistrza Wilhelma - ewangelika i Zofii Kaczerowskiej. Tam też zdobył maturę, po której w latach 1858 -1860 studiował teologię w Munster, później w latach 1860-1862 w Pelplinie, gdzie 4 maja 1862 roku otrzymał święcenia kapłańskie. W Chełmnie był kapelanem u sióstr Szarytek, wikarym w Toruniu oraz proboszczem w Bobrowie. Jako proboszcz w Fordonie pracował od 13 listopada 1884 r. do 1927 r. Wybudował tu nową plebanię oraz w latach 1896-1912 pełnił obowiązki dziekana dekanatu fordońskiego. Był honorowym członkiem Towarzystwa Ludowego we Fordonie. Ze względu na angażowanie się w jego działalność, jak i innych polskich stowarzyszeń działających w Fordonie, znajdował się pod stałą obserwacją władz pruskich, o czym mówią policyjne meldunki przesyłane do Landrata w Bydgoszczy.
W latach 1900-1921 należał do Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Odznaczony był Orderem Orła Czerwonego IV klasy. Ze względu na wiek i chorobę, w latach 1920-1927 parafią zarządzali administratorzy. W roku 1927 przeszedł na emeryturę.
Zmarł w Fordonie, 20 marca 1929 roku, w wieku 92 lat. Pochowany na cmentarzu przy ul. Cechowej. (Grób nr A/3/3).


20.06.1922 – 1925 administrator Bolesław Piechowski

Życiorys ks. Belesława Piechowskiego - więcej>>>


1924 – 1925 administrator Józef Grzemski
Ur. 14 marca 1889 r. w Lidzbarku Welskim. Po studiach w Seminarium Duchownym w Pelplinie otrzymał 29 marca 1914 r. święcenia kapłańskie. Był wikarym w Grudziądzu, Czersku, Jeleńczu, Łęgu oraz Świeciu. W Fordonie przebywał od 1924 r. do czerwca 1925 r. Został urlopowany z powodu choroby. Potem pracował jako kapelan w Żurawiej Kępie. Zmarł w Chełmnie 2 września 1939 r.

1925 – 1927 administrator Wenceslaus Pruszak
Ur. w 1890 r. Wyświęcony 10 lipca 1921 r. w Pelplinie. W Fordonie pełnił swą funkcję od 1925 do 1927 roku.

19.09.1927 – 29.12.1937 proboszcz Leon Gawin-Gostomski
Ur. 17 grudnia 1881 r. w Wąbrzeźnie, był synem Mariana burmistrza miasta Wąbrzeźno i Berty z Etterów. Kształcił się w Gimnazjum w Poznaniu i od 1895 r. w Chełmnie, gdzie w roku 1901 złożył egzamin dojrzałości. W Berlinie i w Królewcu odbywał studia filozoficzne, natomiast teologiczne we Fryburgu Szwajcarskim i w Seminarium Duchownym w Pelplinie. Po święceniach, które otrzymał 21 marca 1909 r. osiadł jako wikary w Brodnicy, po kolejnych placówkach duszpasterskich (Gniew, Czersk, Piaseczno) otrzymał probostwo w Rajkowach. Był w tym czasie sekretarzem Związku Kapłanów Diecezji Chełmińskiej „Unitas” oraz został delegatem na pierwszy zjazd przedstawicieli diecezjalnych organizacji kapłańskich w Rzeczypospolitej Polskiej w Kielcach. Do Fordonu przybył 19 września 1927 r., by dzień później rozpocząć pracę jako nowy proboszcz parafii w najtrudniejszym dla niej okresie, mianowicie w momencie rozpoczęcia budowy kościoła. Mimo kryzysu gospodarczego ukończył budowę i wyposażył kościół w nowe ołtarze i dzwony. W latach 1935-1937 pełnił obowiązki dziekana dekanatu fordońskiego. Był również radcą duchownym, wizytatorem szkolnym w obrębie parafii Fordon, członkiem cosilii a vigilantia. W latach 1909-1937 należał do Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Zmarł w Fordonie po wieloletniej chorobie płuc 29 grudnia 1937 r.
Inne źródło podaje datę 29.12.1937 roku, jako datę pogrzebu (APMF, Złota księga).

Z dat ustalonych według dostępnych źródeł wynika, że pomiędzy śmiercią ks. Leona Gawina-Gostomskiego, a przybyciem na to stanowisko nowego proboszcza pozostaje przestrzeń około sześciu miesięcy, co do których nie ma żadnych informacji na temat ewentualnego rządcy parafii. Prawdopodobnie parafia w tym czasie nie miała ani proboszcza ani administratora.

1938 – 1939 proboszcz Józef Szydzik

Życiorys ks. Józefa Szydzika - więcej>>>


1.02.1940 – 1.07.1945 administrator Alfons Sylka

Życiorys ks. Alfonsa Sylki - więcej>>>


1.07.1945 – 22.09.1947 administrator Alfons Weltrowski
Dnia 1.07.1945 r. funkcję administratora przejął ks. Alfons Weltrowski, urodzony 4.05.1908 r. Wyświęcony został najprawdopodobniej w Pelplinie w 1932 r. Przed przybyciem do Fordonu pracował jako wikariusz w Toruniu oraz w Kościerzynie. W 1947 r. został przeniesiony z Fordonu do Grudziądza.

13.10.1947 – 3.08.1975 proboszcz Franciszek Aszyk

Życiorys ks. Franciszka Aszyka - więcej>>>
3.08.1975 – 15.06.1989 proboszcz Stanisław Grunt

Życiorys ks. Stanisława Grunta - więcej>>>
15.06.1989 26.06.2017 proboszcz Roman Buliński

Życiorys ks. Romana Bulińskiego - więcej>>>

Tobie Panie zaufałem - w pliku pdf

Od 26.06.2017 r.
proboszcz ks. kan. Karol Maria Glesmer

Biogram ks. proboszcza
więcej>>>

Parafia św. Mikołaja w Bydgoszczy
Strona w sieci od 1 lipca 1999 r.
Wróć do spisu treści