100 lat temu...
a dokładnie
26 kwietnia 1923 roku
Lata 1920-1939 stanowią bardzo ważny okres w dziejach
fordońskiego kościoła i jego parafii. Miasto zaczyna budzić się do życia
narodowego w nowych warunkach. Począwszy od XX w. zaczyna wzrastać liczba
mieszkańców. W obrębie parafii zamieszkiwało 6475 Polaków katolików, 747
Niemców, 23 Żydów.
Przytulny, ale mały kościółek parafialny nie mógł pomieścić
podczas nabożeństw (zwłaszcza niedzielnych i świątecznych) wszystkich wiernych
z miasta, nie mówiąc już o okolicznych wsiach. Parafia odczuwała brak dostatecznie
obszernego kościoła. Świątynia taka stała się pragnieniem wszystkich wiernych, którzy
w ten sposób chcieli okazać głębokie przywiązanie religijne. Dlatego też dnia
26 kwietnia 1923 r. na posiedzeniu Dozoru Kościelnego zapadła decyzja budowy
nowego, obszernego kościoła parafialnego. W posiedzeniu tym brali udział z
ramienia Rządu i władzy kościelnej: konserwator dr Pajzderski, ks. prof.
Detloff i inż. Stefan Cybichowski z Poznania. Środowisko miejscowe
reprezentowali: administrator ks. B. Piechowski, Fr. Szreiber, Fr. Płotka i
Antoni Affelski. Na posiedzeniu tym postanowiono wybudować na miejscu obecnej
świątyni obszerniejszy kościół. Plany kościoła oraz nadzór nad jego budową miał
objąć inż. Cybichowski, zaś prace budowlane powierzono mistrzowi Julianowi
Jaworskiemu z Bydgoszczy. W ten sposób można było przystąpić do prac
przygotowawczych i zbierania środków materialnych.
W rozszerzonym posiedzeniu Dozoru Kościelnego w dniu 15 lipca
1923 r. wzięli udział przedstawiciele miasta z burmistrzem Wacławem Wawrzyniakiem
oraz reprezentanci wszystkich gmin wchodzących w skład parafii. Na posiedzeniu
tym wybrano Komitet Budowy Kościoła, który chcąc zapewnić stały dopływ środków
materialnych na ten cel podjął następującą uchwałę: „Podatek pobierać się
będzie od właścicieli gruntów uprawnych od 5 do 20 funtów zboża z morgi lub
każdorazowo cenę takowego w gotówce. Bezrolni płacić mają 10% od podatku
dochodowego”. Do wykonania tej uchwały powołano specjalną komisję, która na
bieżąco kontrolowała jej realizację. Posypały się ofiary składane przez
robotników, rolników, inteligencję, rzemieślników i kupców.
Po czterech latach prac przygotowawczych, zbierania pierwszych
materiałów, którym patronował ówczesny administrator parafii ks. Pruszak,
wiosną 1927 r. rozpoczęto budowę kościoła, którą ukończono w stanie surowym po
trzech latach. Wykończenie kościoła przypadło na lata 1929-1933, a więc na
okres światowego kryzysu ekonomicznego, który dotknął także Polskę. Tym większe
więc zasługi odniosło społeczeństwo Fordonu. Trzeba było wiele trudu i
ofiarności ze strony ks. prob. Leona Gawin-Gostomskiego i członków komitetu,
aby można było dokonać konsekracji kościoła w przewidzianym terminie.
Stary kościół umiejętnie wkomponowano w ustawioną prostopadle
wielką nawę nowego kościoła. Niższa część dawnej świątyni obejmująca głównie
prezbiterium i dwa ołtarze boczne stworzyła dodatkową kaplicę z jej dawnym
archaicznym wystrojem wewnętrznym, zachowując w ten sposób tradycję, z którą
parafianie tak mocno byli związani uczuciowo.
W tej wieńczącej dzieło uroczystej chwili poświęcenia dokonał bp
Konstantyn Dominik sufragan chełmiński w dniu 15 października 1933 roku.
